Coach jako badacz potrzeb i pragnień

Coaching cieszy się dużą popularnością w Stanach Zjednoczonych, gdzie ponoć „każdy ma swojego coacha". W Europie Zachodniej jest też już powszechny i zdobywa coraz większe zainteresowanie w Polsce. Skąd jego rosnąca popularność? Jaki ma związek z pracą badacza jakościowego?

Coaching wspiera rozwój osobisty, budowanie kariery zawodowej oraz doskonalenie umiejętności takich, jak przywództwo, zarządzanie czy komunikacja. To nie jest jeszcze wielką nowością. O wartości coachingu decyduje filozofia pracy z klientem. Kluczowe jest bowiem założenie, że klient posiada niezbędne zasoby, aby osiągnąć to, czego pragnie. Coach nie 'naprawia' klienta ani nie doradza, ale wspiera go w rozwoju i podjęciu działań z perspektywy jego własnych wartości, potrzeb i potencjału. W tym rozumieniu pracę coacha można porównać do trenera sportowego. W coachingu klienci szczególnie cenią możliwość spojrzenia na swoje życie lub karierę z perspektywy przyszłości. Odsłania ona ich prawdziwe dążenia i istniejące możliwości, które motywują do działania. Ułatwia też radzenia sobie z przeszkodami na drodze rozwoju i samo-ograniczającymi przekonaniami. W efekcie coaching umożliwia działanie z perspektywy 'kierowcy' a nie 'pasażera' własnego życia.

Badacze jakościowi odnajdą w warsztacie pracy coacha wiele znajomych elementów. Podobnie jak dobre badania eksploracyjne, coaching służy zrozumieniu potrzeb i motywacji. Głównymi metodami pracy są pytania (otwarte, wnikliwe) oraz techniki projekcyjne i wspomagające. Opracowanie satysfakcjonującej ścieżki rozwoju nie jest niczym innym jak strategią na własne życie, której integralnym elementem jest wizerunek własnej marki osobistej. Okazuje się, że modele strategiczne i modele marek wykorzystywane w pracy badacza jakościowego, istotnie ułatwiają pracę coacha z klientem jako efektywne i zrozumiałe pomoce do opisu samego siebie.

W pewnym sensie coach jest badaczem, który eksploruje ludzkie potrzeby i motywacje. Różnicę stanowi obiekt i cel pracy, gdyż rozmówca jest jednocześnie klientem, który zdobytą wiedzę wykorzystuje do własnego rozwoju. Coach odgrywa też istotniejszą rolę w procesie decyzyjnym i wykonawczym, gdyż wspiera klienta we wprowadzaniu działań w życie i podtrzymaniu motywacji.

Nie oznacza to, że dobry badacz jakościowy jest automatycznie coachem. Coaching wymaga głębszego zrozumienia ludzkiej psychiki, znajomości technik specyficznych dla tej pracy i praktyki. Niemniej warsztat pracy i dobre doświadczenie badacza jakościowego są dużym atutem w coachingu. I odwrotnie: techniki coachingowe zwiększają skuteczność badacza w komunikacji z klientem, własnym zespołem oraz w prowadzeniu dyskusji, wywiadów i warsztatów. Refleksje na ten temat już niebawem. Tymczasem życząc dobrych Świąt, zachęcam też do własnego rozwoju za pomocą coachingu.

Aleksander Szojer, w latach 2001-2010 badacz jakościowy (IQS&Quant, później Ipsos), od 2010 zajmuje się głównie coachingiem oraz facylitacją w ramach swojej firmy Vision Seed Coaching, mającej siedzibę w Londynie. Trener PTBRiO.